Voor de werkende persoon betekent schijnzelfstandigheid vaak minder rechten en bescherming, bijvoorbeeld bij ontslag of ziekte. Ook missen zij vaak voorzieningen zoals pensioenopbouw en loondoorbetaling bij ziekte, waar reguliere werknemers wel recht op hebben. Schijnzelfstandigheid kan hierdoor voor werknemers ongunstig uitpakken, terwijl het voor opdrachtgevers kostenbesparend werkt.

of de werkende verplicht is het werk zelf uit te voeren en of de werkrelatie duurzaam van aard is. Wanneer een werkrelatie feitelijk de kenmerken van een dienstverband heeft, kan de Belastingdienst dit als schijnzelfstandigheid aanmerken. De overheid is daarom bezig met plannen om de regels rondom schijnzelfstandigheid strenger te handhaven en een gelijk speelveld te creëren voor alle werkenden.

Een arbeidsrelatie wordt beschouwd als loondienst wanneer de volgende drie kenmerken aanwezig zijn:

1. Werkgeversgezag: De opdrachtgever heeft het recht om instructies en aanwijzingen te geven over het werk.

2. Arbeidsverplichting: De werknemer moet de arbeid persoonlijk verrichten, en kan dit werk niet zomaar door iemand anders laten doen.

3. Loonbetaling: De werknemer ontvangt een beloning voor het werk dat hij of zij verricht.

 Werkgeversgezag: toetsingsvragen

Werkgeversgezag betekent dat de opdrachtgever controle heeft over hoe, wanneer, en waar het werk uitgevoerd wordt. Om te beoordelen of er sprake is van gezagsverhouding, stelt de Belastingdienst een aantal vragen:

–  Kan de opdrachtgever bepalen hoe, wanneer, waar en met wie de opdrachtnemer werkt?

–  Kan de opdrachtgever bepalen hoeveel uur of dagen per week de opdrachtnemer werkt?

–  Mag de opdrachtgever zich bemoeien met de samenwerking van de opdrachtnemer met anderen?

–  Kan de opdrachtgever dezelfde instructies en aanwijzingen geven aan de opdrachtnemer als aan gewone werknemers?

Als op ten minste één van deze vragen “ja” geantwoord kan worden, wordt dit gezien als een sterke indicatie dat er een gezagsverhouding bestaat, wat een kenmerk van loondienst is.

Aanpak van schijnzelfstandigheid

Op 2 oktober 2024 heeft het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een publiekscampagne gelanceerd onder de naam “aanpak schijnzelfstandigheid.” Deze campagne biedt informatie en hulpmiddelen om duidelijk te maken wanneer iemand terecht als zzp’er werkt en wanneer er feitelijk sprake is van een dienstbetrekking. Dit initiatief is gericht op het aanpakken van schijnzelfstandigheid, waarbij een arbeidsrelatie ten onrechte als zelfstandige arbeid wordt gezien.

Idsinga kondigde aan dat het afwegingskader, dat richtlijnen zal geven voor deze handhaving, binnenkort openbaar zal worden gemaakt. Dit geeft aan dat er een duidelijke richting komt in de aanpak van schijnzelfstandigheid, waarbij zowel het beschermen van kwetsbare groepen als het handhaven van regels een rol spelen.

Voorheen konden zzp’ers en opdrachtgevers gebruikmaken van modelovereenkomsten, waarin afspraken over hun arbeidsrelatie werden vastgelegd. Deze overeenkomsten boden de mogelijkheid om duidelijkheid te scheppen over de aard van de samenwerking, met de belofte dat er bij correcte naleving geen sprake zou zijn van loondienst.

Opheffing van het Handhavingsmoratorium

Per 6 september 2024 is het handhavingsmoratorium opgeheven. Dit betekent dat de Belastingdienst geen nieuwe modelovereenkomsten meer beoordeelt of goedkeurt. Bestaande overeenkomsten worden niet meer verlengd. De reden voor deze wijziging is dat modelovereenkomsten soms voor schijnzekerheid kunnen zorgen. De beoordeling van de arbeidsrelaties wordt nu gebaseerd op de werkelijke uitvoering in de praktijk, in plaats van enkel op papier.

Belangrijke Informatie

1. Geen Nieuwe Goedkeuringen: Vanaf 6 september 2024 kunnen er geen nieuwe modelovereenkomsten meer worden goedgekeurd.

2. Huidige Overeenkomsten: Bestaande modelovereenkomsten, die vóór deze datum zijn goedgekeurd, blijven geldig zolang ze voldoen aan de voorwaarden. Ze bieden echter alleen zekerheid als de feitelijke werkzaamheden in overeenstemming zijn met wat in de overeenkomst is vastgelegd.

3. Praktijk versus Papier: De Belastingdienst kijkt nu strenger naar de werkelijke uitvoering van de werkzaamheden. Het is essentieel dat de praktijk overeenkomt met de schriftelijke afspraken in de modelovereenkomst.

Gevolgen voor Zzp’ers en Opdrachtgevers

Deze veranderingen kunnen invloed hebben op de samenwerking tussen zzp’ers en opdrachtgevers. Het is raadzaam om goed te kijken naar de werkelijke uitvoering van de samenwerking en te overwegen of aanvullende afspraken of contracten nodig zijn.

Zorg ervoor dat je goed geïnformeerd bent en, indien nodig, juridisch advies inwint om te begrijpen wat deze ontwikkelingen voor jou betekenen.

Als bemiddelaar loop je aanzienlijke risico’s wanneer er sprake is van schijnzelfstandigheid. Dit betekent dat je opdrachtnemer, die als zzp’er werkt, in werkelijkheid als werknemer moet worden aangemerkt. Hieronder vind je een overzicht van de mogelijke gevolgen en risico’s:

1. Herkwalificatie als Werknemer:

– Als de Belastingdienst vaststelt dat er sprake is van loondienst, moet je de opdrachtnemer opnemen in de loonadministratie en loonheffingen afdragen. Dit kan leiden tot aanzienlijke financiële verplichtingen.

2. Boetes en naheffingen:

– Bij het niet naleven van de regels kun je te maken krijgen met boetes en naheffingen van de Belastingdienst. Deze kunnen hoog oplopen en zijn vaak afhankelijk van de duur en ernst van de schending.

3. Aansprakelijkheid:

– Je kunt als bemiddelaar aansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade die de werknemer lijdt door het ontbreken van een juiste arbeidsovereenkomst. Dit kan leiden tot juridische geschillen en extra kosten.

4. Beëindiging of Aanpassing van de Samenwerking:

– Je hebt de mogelijkheid om de samenwerking met de opdrachtnemer te beëindigen of de voorwaarden aan te passen om te voldoen aan de wetgeving. Houd er rekening mee dat dit kan resulteren in het verlies van waardevolle samenwerkingen.

5. Terugwerkende Kracht:

– Vanaf 1 januari 2025 worden de regels omtrent schijnzelfstandigheid met terugwerkende kracht gehandhaafd. Dit betekent dat ook eerdere periodes gecontroleerd kunnen worden, en je verantwoordelijk kunt worden gehouden voor onterecht betaalde vergoedingen.

Actie Ondernemen

Om de risico’s van schijnzelfstandigheid te minimaliseren, is het belangrijk om enkele stappen te ondernemen:

– Juridisch Advies: Schakel een juridisch adviseur in die gespecialiseerd is in arbeidsrecht en belastingzaken. Zij kunnen je helpen bij het begrijpen van je rechten en plichten.

– Duidelijke Afspraken: Zorg ervoor dat je duidelijke contractuele afspraken maakt met opdrachtnemers. Gebruik hierbij de modelovereenkomsten van de Belastingdienst om de kans op herkwalificatie te verkleinen.

– Opleiding en Voorlichting: Informeer je medewerkers en opdrachtnemers over de risico’s van schijnzelfstandigheid en train hen in het herkennen van deze situaties.

Hulp Nodig?

Heb je hulp nodig bij het tegengaan van schijnzelfstandigheid? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. Wij staan klaar om je zo snel en goed mogelijk verder te helpen!